Vücudumuzun genel sağlık durumu söz konusu olduğunda, doğru beslenme için farklı besinleri gıda programımıza dahil etmek önemlidir. Örnek vermek gerekirse; probiyotik gıdalar… Faydalı bakteriler içeren fermente gıdaların kişinin beslenmesinde olması gerekir.
Laktik Asit Fermantasyonu Nedir?
Lakto-fermantasyon ya da laktik asit fermantasyonu gıdaların laktik aside dönüştürüldüğü bir işlemdir. Gıdalarda laktobasililerin artması yiyeceğe hazmı zor olacak ekşi bir tat verir. Fermente gıdalar tam anlamı ile faydalı bakteri doludur.
Özellikle bağırsak floramız için en önemlisi probiyotiklerin korunmasıdır. Bunun için de fermente ürünleri tüketmek oldukça önemlidir. Hassas yapıdaki probiyotikler, düzensiz beslenme, işlenmiş ürün tüketmek, stres gibi nedenlerle oldukça çabuk ölebiliyor. Fermente ürünler ise onların daha güçlü olmasını ve çoğalmasını sağlıyor.
Fermente ürünler, geçirdikleri sürecin sonucunda olumlu gelişmeler gösteriyorlar. Laktik asit yönünden zenginleşiyor ve esansiyel aminoasit miktarında artış gerçekleşiyor. Kolestrolü düşüyor, tansiyonu dengeliyor, bağırsak sistemini destekliyor, kolonel kalp rahatsızlıklarına iyi geliyor.
Çoğu fermente ürün kanser tedavisi görenlerin en yakın dostu haline geliyor. Ayrıca kanser hücrelerinin oluşumunu da engelliyor. Bu nedenle düzenli ve dengeli bir biçimde bu ürünleri daha fazla tüketmek gerek.
Geleneksel olarak tükettiğimiz fermente gıdalara bakacak olursak;
– Tahıl ürünlerinden tarhana
– Süt ürünlerinden yoğurt ve kefir
– Sebze ürünlerinden turşu
– Boza ve şalgam
Türk mutfağının, beslenme ve sağlık açısından çok değerli bir geleneksel ürünü olan Tarhana; buğday unu, yoğurt, biber, tuz, soğan, domates ve aroma verici bitkisel maddeler ve baharatlarla yoğrulan hamurun fermente edildikten sonra kurutulması, öğütülmesi ve elenmesi ile elde ediliyor. Çorba olarak tüketilen, oldukça lezzetli, besleyici, sağlıklı bir gıdadır. Protein, özellikle B vitamini, kalsiyum, demir ve çinko içeriği bakımından oldukça zengin vitamin ve minerallerin kaynağıdır. Fermente olduğu için probiyotik özelliktedir.
Şalgam; yapımında su, siyah havuç, bulgur, tuz ve şalgam bitkisi kullanılmaktadır. İçeriğindeki vitamin ve minarelerle antioksidan kaynağıdır. Hazmı güç yemeklerin yanında tüketildiğinde sindirime yardımcı olur.
Turşu; Tuz ve sirke kullanarak bazı gıda maddelerini daha uzun süre saklayabilmek, bulunmadıkları mevsimlerde bu ürünlerden yararlanmak için ülkemizde turşu yapma sıkça uygulanır. Turşusu yapılabilen sebze meyveler arasında salatalık, lahana, biber, yeşil domates, yaban eriği, acur, havuç, kabak, fasulye, pancarı sayabiliriz. Turşu hazırlanırken, nohut, nar,sarımsak, dereotu, maydanoz, zencefil gibi malzemeler aroma vermek amacıyla eklenir. Sindirime yardımcı olması ve faydalı bakterileri içerdiği için tercih edilir. Bünyesinde çok fazla sodyum bulundurması dikkatli tüketilmesinigerektirir. Vücutta suyun tutması, böbrek ve tansiyonu olumsuz yönde etkilemesi nedeniyle turşu; farklı salatalara az konularak tüketilmeli, turşu tüketilirken su tüketimi de arttırılmalıdır.
Boza; İçeriğinde A,B,C,E vitaminleri bol miktarda bulunur. Hafif şekerlidir, yağ içermez. Probiyatik özelliği ile bağırsak florasını zenginleştirir. Karbonhidrat, protein ve B vitamini içerdiği için besleyicidir, kilo almak istemeyenlerin tüketirken miktarına dikkat etmeleri gerekir. Kış aylarının favori içeceği boza, taze kavrulmuş sarı leblebi ve tarçın ile birlikte çokça tercih edilir. Sirke, bağırsak içinde doğal bakterilerin (probiyotiklerin) büyümesini sağlayarak zararlı bakterilerin oluşumlarını engeller ve florayı korur.
Doğal sirke; vücudun alkali düzeyini yükseltir. Doğal sirke taze meyvelerin sıcak ortamda doğal fermantasyonu ile oluşur. Uzun zaman içinde oluşan doğal sirke çok faydalı özelliklere sahiptir. Sirke, sebzelerde ve yeşilliklerde bulanan, insan sağlığına zararlı bakterileri öldürür ve üzerindeki kimyasal atıkları da temizler.
Yoğurt; probiyotikler söz konusu olduğunda en faydalı gıdalardan birisidir. Ancak market raflarında satılan, ekşimeyen yoğurtlar giderek bu özelliğini yitiriyor. Geleneksel Türk yoğurtlarının en büyük özelliği, hafif ekşimsi olmalarıdır. En fazla bir hafta dayanmaları söz konusuyken, piyasada yoğurt üreten firmalar, daha uzun raf ömürlü, kıvam ve lezzet bakımından daha farklı yoğurtları piyasaya sunmaya başladılar. Yoğurdun faydalı olması için, “canlı aktif kültürleri” içermesi gerekir, onun için pastörizasyona dikkat etmek gerekiyor. Pastörizasyonun zararlı bakterileri öldürmek amacı ile tercih ediliyor, aynı zamanda bu işlem sırasında, büyük ölçüde, yoğurdun yararlı laktik asit bakterileri de ölüyor. Yoğurdunuzu doğal sütle geleneksel yöntemlere uygun olarak, sağlıklı olarak kendiniz mayalayabilirsiniz. Yapay renklendirici ve tatlandırıcı içeren yoğurtlardan kaçının. Ayrıca meyve dolu yoğurt, lezzetli bir seçenek olmakla birlikte; çoğu zaman hazır satılanlar daha fazla şeker içerirler, meyveli yoğurdunuzu taze meyvelerle şeker ilave etmeden kendiniz hazırlayabilirsiniz.
Kefir; sütün mayalandırılmasıyla elde edilen bir süt ürünüdür. Tadı yoğurda ya da ayrana benzer. Kefir mayasının süt asidi laktozu parçalama özelliği ile genç yaşlı tüm bireyler kefir tüketebilmekte hatta normalde süte karşı duyarlı bünyeler bile kefir içebilmektedir. Kefir hazır olarak alınabilir ya da evlerde kefir mayası yardımı ile üretilebilir. Kefir besin değeri oldukça yüksek, sağlıklı, sindirimi kolay bir içecektir. Kefiri diğer fermente süt ürünlerinden ayıran en önemli özellik bu üründe laktik asit ve alkol fermantasyonunun bir arada olmasıdır.
